Chlebem świętojańskim nazywa się strąki karobu, czyli drzewa, które rośnie w krajach śródziemnomorskich. Inne nazwy tego drzewa to szarańczyn strąkowy, rożkowiec strąkowy, drzewo świętego Jana i ceratonia. W Grecji chleby świętojańskie nazywano egipskimi figami.
Poniższe zdjęcie zrobiłam w 2010 roku w Royal Coin Cabinet (Muzeum Pieniądza) w Sztokholmie. Pracowałam wtedy w Karolinska Institutet a wolnych chwilach nałogowo zwiedzałam sztokholmskie muzea. Nie przypuszczałam, że zdjęcie będzie kiedykolwiek wykorzystane (w przeciwnym razie bardziej bym się postarała). No ale proszę. Dziesięć lat po zrobieniu, fotografia ceratonii pasuje jak ulał:)
Nasiona ceratonii znajdujące się w strąkach mają bardzo zbliżoną wielkość i wagę (200 miligramów). Setki lat temu służyły aptekarzom i jubilerom za odważniki. To właśnie od ceratonii swoją nazwę wziął jubilerski karat, jednostka wagi klejnotów. Jeden karat to 0,2 grama. Karat to również miara zawartości złota w stopie. Czyste złoto odpowiada 24 karatom.
Jeszcze inna nazwa ceratonii to szarańczyn i tu dochodzimy do konotacji biblijnych. Ileż to razy głoszono wszem i wobec, że pustelnik Jan Chrzciciel żywił się szarańczą? No właśnie. A „szarańcza” jest wynikiem błędnych tłumaczeń. Jan Chrzciciel żywił się szarańczynem, czyli ceratonią, czyli po prostu jadł strąki z drzewa, które później zyskało nazwę od jego imienia.
Sproszkowane strąki karobu są znane jako mączka chleba świętojańskiego. Duża zawartość węglowodanów, minerałów i witamin czynią ją alternatywą dla kakao i czekolady. Można ją stosować jako zagęszczacz potraw lub zamiennik jajek. Co więcej, mączka jest atrakcyjna dla bezglutenowców i alergików (chociaż niektórzy przestrzegają, że mączki świętojańskiej powinni wystrzegać się uczuleni na soję). W dodatkach do żywności, E410 to właśnie guma karobowa, środek zagęszczający i stabilizator.