Zaczęło się od muszelek wyrzucanych w powietrze. Spadały na ziemię wypukłą albo wklęsłą stroną. Gdzie nie było muszelek, były pomalowane fasolki, rozłupane wzdłuż gałązki albo oznaczone kamyki. Ważny był losowy wynik. Tak powstały pierwsze gry. Początkowo rezultat rzutu zależał od przychylności bogów, ale od XVII wieku ta przychylność zaczęła powoli zmieniać się w rachunek prawdopodobieństwa.
Problemem w podejściu z muszelkami jest nierówny rozkład uzyskiwanych wyników. Łatwo to zaobserwować rzucając jednocześnie dwiema monetami. Wynik: jeden orzeł i jedna reszka jest bardziej prawdopodobny, niż dwa orły albo dwie reszki. Można oczywiście dopasować reguły gry do takich wyników, ale jest to pewne ograniczenie. Z tego powodu gracze szukali bardziej sprawiedliwego generatora liczb losowych. Kość jest świetnym rozwiązaniem. Jest mała, łatwo ją zrobić i zamiast dwóch wartości, generuje aż sześć.
Pałac Zwinger, Drezno, 2017 
Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny, 2008 
Twierdza Hohensalzburg, Salzburg, 2007
Warianty prezentowanej poniżej gry w kości są znane na całym świecie. Generala (Ameryka Łacińska), Kniffel (Niemcy), Cheerio (Wielka Brytania), Yahtzee (USA) – to tylko niektóre nazwy gier pochodzących z tej samej rodziny. Reguły są proste i mimo że sporo zależy od losu, jest tu miejsce na wypracowanie własnej taktyki. Rozgrywka jest dynamiczna (szczególnie w mniejszym gronie) i rzadko kończy się na jednej partii.
Reguły gry
Rekwizyty
- Pięć klasycznych, sześciennych kości
- Kartka papieru (najlepiej w kratkę)
- Coś do pisania
Zasady rozgrywki
- Gra przeznaczona jest dla 2 – 5 graczy. W grze może brać udział dowolna liczba osób, ale czas oczekiwania na swoją kolejkę jest na tyle długi, że gra traci na dynamice i robi się zwyczajnie nudna.
- Partia kości składa się z 17 rund.
- W każdej rundzie gracze kolejno wykonują swoje rzuty kośćmi.
- W ramach swojej kolejki gracz może wykonać maksymalnie 3 rzuty. Pierwszy rzut wykonywany jest wszystkimi pięcioma kośćmi, a w następnych gracz może zdecydować, które kości zostawi, a którymi wykona rzut uzupełniający. Można zdecydować o ponownym rzucie wszystkimi kośćmi, jak również przerwać rzuty w dowolnymi momencie.
- Na koniec kolejki w tabeli wyników zapisywane są uzyskane przez gracza punkty.
- Kiedy wszystkie pola w tabeli wyników są wypełnione (skończyła się 17 runda), wyniki każdego gracza są sumowane. Osoba z najwyższą liczbą punktów wygrywa.
Punktacja
- Tabela wyników składa się z dwóch części: górnej, zwanej “Szkołą” i dolnej, zwaną…”Dołem”.
- Wyniki w trzech pierwszych rundach zapisywane są obowiązkowo w “Szkole”, następnie gracze mogą swobodnie decydować, w którym miejscu tabeli chcą zapisać uzyskane w danej kolejce punkty.
- Każdy wiersz ma swoje ograniczenia. Np. w wierszu “Trójka” można wpisać wynik tylko wtedy, jeśli na koniec kolejki wyrzuciliśmy przynajmniej trzy jednakowe kości.
- Jeśli wszystkie pola, w których gracz może zapisać pozytywny wynik są zajęte, należy zdecydować, które pole zostanie “skreślone” (będzie miało wartość 0).
- Wyniki uzyskane rzutem wszystkimi pięcioma kośćmi są liczone podwójnie tzw. “rzut z ręki”. Nie dotyczy to wyników w “Szkole” oraz pary, dwóch par i szansy.
- Za nieukończenie “Szkoły” (wynik poniżej zera) nakładana jest kara (minus 100 punktów).
- Ukończenie “Szkoły” z wynikiem 21 lub więcej daje bonus punktowy (plus 100 punktów).
- Brak skreśleń w dolnej części skutkuje dodatkowym bonusem (plus 100 punktów).
